Het is belangrijk om vandaag de dag als jonge en minder jonge burgers van de 21ste eeuw, het engagement van Ward, Walter en Serge in Guatemala correct in te schatten. Het gaat immers om een engagement tot in het absurde van de dood, wat momenteel helemaal niet vanzelfsprekend lijkt.

Het engagement van Ward, Walter en Serge situeert zich ten volle in het begin van de woelige jaren tachtig in Guatemala. Wat bezielde Ward, Walter en Serge toen?

Laat ons maar met opzet het sterk religieus ingekleurde werkwoord ‘bezielen‘ gebruiken. ‘Bezield zijn‘ is in hart en nieren door iets of iemand gegrepen zijn. Door iets of iemand gegrepen worden die je boven je eigen grenzen uittilt, je leven dynamiseert en als het ware katapulteert in een hogere dimensie… een dimensie waarin de confrontatie met mensen die doordrongen zijn van xenofobie, onverschilligheid, schijnheiligheid, onrechtvaardigheid en machtsmisbruik ten koste van de kleine mens,…je bloed doet koken van heilige woede, je op een of andere manier dwingt om in navolging van die Jesus van Nazareth, de zweep ter hand te nemen en de farizeeërs uit de tempel te ranselen. Eenmaal in die dimensie beland, raak je als bezield mens sowieso een stuk vereenzaamd. Want door de enen word je afgeschreven als een wereldvreemde utopische idealist, terwijl je voor de anderen ( vooral voor de kleine en de grotere machthebbers ) een gevaarlijk tot staatsgevaarlijk element wordt. De historische en maatschappelijke context die er in belangrijke mate toe bijgedragen heeft dat zij als jonge gasten met hart en ziel in die hogere dimensie werden gekatapulteerd, was de context van de bevrijdingstheologie en de bevrijdingspedagogie in het Latijns-Amerika van de zeventiger jaren van de vorige eeuw.

De centrale theologische boodschap was duidelijk en radicaal:

Kiezen voor het volk van God en kiezen voor de individuele mens als beeld van God, is resoluut de kant kiezen van de armen en verdrukten,is vechten met woord en daad voor hun waardigheid en voor hun onvervreemdbaar recht op volle menselijkheid. Een onvervreemdbaar recht dat elk mens op aarde toekomt als beeld en gelijkenis van God.

 

De bevrijdingspedagogie en theologie kwamen niet plots en onverwacht als meteoren uit de lucht vallen. Ze ontstonden in Latijns-Amerika vanuit de behoefte en vanuit de noodzaak om een bijbelse en sociaalagogische duiding te geven aan een broeierig pre-revolutionair klimaat in het continent. Het verzet tegen de gewetenloze uitbuiting van miljoenen en miljoenen mensen stond op uitbarsten. Basta ya! Nu is het genoeg geweest! In de hoogste politieke en militaire kringen in de Verenigde Staten, – maar ook in soortgelijke kringen in Europa -, werd die revolutionaire vulkaan die op uitbarsten stond in grote delen van Latijns-Amerika, en niet in het minst in Guatemala, bewust verkeerdelijk bekeken met de bril van het ‘ koude – oorlog – denken ‘. De koude – oorlog – denkers verdeelden de mensheid simpelweg in twee blokken: het blok van de goeden en het blok van de slechten. De besten onder de goeden waren de Noord-Amerikanen die zichzelf de heilige plicht hadden toegeëigend om de vrijheid en het kapitalisme wereldwijd uit te dragen en te beschermen. De slechten waren de totalitaire communisten in de toenmalige Sovjet-Unie en hun slaafse bondgenoten.

auteur: Raf Allaert – voorzitter Guatebelga vzw